Architectuur met een staartje
Ronald Streekstra
In 2007 verscheen het boek Mensen Stenen Geld, geschreven als lesboek bij de leergang Integrale Vastgoedsturing Woningcorporaties. In dit boek werd de Beleidsachtbaan gepresenteerd; een procesmodel dat corporaties helpt om grip te krijgen op het tot stand komen èn het uitvoeren van beleid en plannen voor al het vastgoed in eigendom en beheer. Het procesmodel groeide uit tot de standaard in de corporatiesector.
Waarom vertel ik je dit ?
Ik werk aan een vraagstuk voor Clink Diensten. Clink Diensten is het gezamenlijke organisatieonderdeel dat diensten levert aan de woningcorporaties Hef Wonen, Hof Wonen en Stedelink. Via gezamenlijke inkoop, kennisdeling en de inzet van mensen op het gebied van onder meer inkoop, ICT en HR ondersteunen zij de corporaties. Clink is ontstaan uit de splitsing van Vestia.
Bij het inlezen in het vastgoeddomein liep ik tegen de website Mensen Stenen Geld aan. Terwijl ik me inlas, zag ik een parallel tussen vastgoedsturing en enterprise architectuur.
Een snel lesje vastgoedsturing
Boven in de achtbaan spreekt men over portefeuillemanagement. Hier is de gewenste samenstelling van de woningvoorraad onderwerp van sturing. De gewenste voorraadsamenstelling is in een portefeuilleplan (of voorraadplan) uitgewerkt.
Op het middenniveau gaat het om de exploitatie van de assets of woningcomplexen en de realisatie van investeringsprojecten. De kaders en richtlijnen hiervoor zijn in een complexplan (ten behoeve van de exploitatie) respectievelijk in een programma van eisen (ten behoeve van de investering) opgenomen. Onderin zijn de beheer- en verhuuractiviteiten en, bij investeringen, de ontwikkelactiviteiten onderwerp van sturing. Sturing op dit niveau vindt plaats met behulp van concrete activiteitenplannen zoals een onderhoudsplan, een plan voor sociaal beheer en een bouwplan.
Belangrijk om te onthouden, de hele achtbaan gaat over sturing; kaders, plannen, etc.
Terug naar Clink
Bij Clink werken we domeingestuurd. Dat betekent dat we het bedrijf verdelen in een aantal onderdelen. Binnen een onderdeel zijn we op zoek naar sterke cohesie, tussen de onderdelen willen we minimale afhankelijkheden. Dit levert ons een flexibele architectuur op waarin verandering impact heeft op het gebied waar ze toegepast wordt maar weinig rimpeleffect veroorzaakt naar aanpalende onderdelen.
De Beleidsachtbaan toegepast op Enterprise Architectuur
We gaan de achtbaan gebruiken voor de sturing op architectuur. Op het hoogste niveau spreken we dan over Enterprise Architectuur. De EA valt uiteen in een aantal domeinen, deze worden behandeld op het middelste niveau. Domeinen vallen uiteen in bouwblokken. Die plaatsen we onderin de achtbaan.
Wat we van vastgoedsturing kunnen leren in enterprise architectuur.
De vastgoed-achtbaan kent een cyclische vorm. Naast top-down sturing van Portefeuille naar Assets en Property, kent het ook een feedback-loop naar boven. De gerealiseerde uitvoering op property management wordt beoordeeld en teruggebracht naar assetmanagement niveau. Hetzelfde gebeurt met de beoordeling van assetmanagement. Deze wordt ingebracht op portefeuillemanagementniveau.
Veel bestaande architectuurmethoden zijn niet cyclisch. We denken vrij lineair en top-down via Visie, Doelen, Kaders, Principes naar ist, soll & transitie architectuurbeschrijving naar een roadmap. In vastgoedsturing zijn we er niet met een realisatieplan, maar krijgt de besturing nog een staartje met monitoring van de uitvoering, het evalueren van de effecten en terugkoppeling van die effecten in de plannen op een hoger niveau.
Dit staartje, coda in het latijn, voegen we toe in de architectuurbenadering voor Clink. We noemen het daarom CODA; Continuous Outcome Driven Architecture, Architectuur met een staartje. Doordat het cyclisch is en werkt met feedback is CODA goed toepasbaar in Agile omgevingen. Maar dat is voer voor een volgend blog.
Togaf kent de fasen G. Governance en H. Changemanagement.
Fase G. controleert de uitvoering en stuurt op het bereiken van architectuur compliance. Maar het feit dat het compliant is, betekent nog niet dat de beoogde effecten ook gehaald worden.
Fase H. komt van alle methoden die ik ken het meest dichtbij wat de beleidsachtbaan beoogd te doen hier, namelijk monitoring en terugkoppeling over de voortgang van de realisatie.
