Van inspiratie tot publicatie (1/2)

Architectuur is een mooi vakgebied. Het biedt organisaties de mogelijkheid om structuur aan te brengen in de wijze waarop de bedrijfsvoering wordt uitgevoerd. Het verschaft inzicht in de complexiteit van informatievoorziening. Het waarborgt de onderlinge samenhang tussen initiatieven die ontstaan en uitgevoerd worden binnen een organisatie. Architectuur zorgt ervoor dat organisatorische veranderingen in lijn met de bedrijfsdoelstellingen worden doorgevoerd. Architectuur biedt grip.

Werken met architectuur

Door de jaren heen dat ik actief ben geweest binnen het vakgebied van architectuur heb ik het genoegen gehad verschillende organisaties van dichtbij mee te maken. Veel van deze organisaties hebben indertijd de wens uitgesproken om te willen werken met architectuur. Ik zeg hier bewust ‘werken met’, omdat ik van mening ben dat de introductie van architectuur binnen een organisatie niet automatisch een andere werkwijze met zich meebrengt. 

Het introduceren van architectuur in een organisatie zorgt er namelijk voor dat wat een organisatie doet, ondersteund wordt door de inzet en toepassing van architectuur. Werken ‘met’ architectuur geeft aan dat bestaande werkprocessen kaders en richtlijnen meekrijgen om meer gestructureerd ten uitvoer worden gebracht. Architectuur is daarmee een aanvulling op de bedrijfsvoering en geen volledige verandering. Werken ‘onder’ architectuur duidt op een verandering van werkprocessen en mogelijk zelfs op een andere organisatorische inrichting. 

Bij de introductie van het werken met architectuur is het verstandig om gebruik te maken van de bestaande raamwerken die beschikbaar zijn. Een van de meest bekende raamwerken is The Open Group Architecture Framework (TOGAF). Dit internationale raamwerk kent zijn oorsprong midden jaren ’90 en heeft een aanzienlijke ontwikkeling doorgemaakt voor wat betreft het volwassen worden. De laatste jaren is het raamwerk uitgebreid met een gedegen ondersteuning voor bedrijfsarchitectuur, hetgeen dit raamwerk volwaardig toepasbaar maakt voor de implementatie van Enterprise Architectuur. TOGAF wordt dan ook door de meeste organisaties gezien als de beste keuze voor de introductie van het werken met architectuur.

Wat opvallend is bij de meeste organisaties waar ik werkzaam ben geweest, is dat de implementatie van het werken met architectuur vaak lang duurde. In negen van de tien gevallen bleek dit te wijten aan de keuze van de organisaties om het werken met architectuur in de volle breedte te willen implementeren. Er werd te weinig en te kort stilgestaan bij het neerzetten van de basis – het fundament. 

Deze constatering – het ontbreken van een gedegen fundament voor het werken met architectuur – deed mij besluiten om te beschrijven wat er mijn inziens nodig is om zo’n fundamentele architectuur te realiseren. Dit was het startschot voor het schrijven van mijn boek ‘Getting Started with Enterprise Architecture‘.

Inspiratie voor het boek

Na het volgen van de cursus Certified Business Architect® aan de Solventa Academy ben ik geïnspireerd geraakt door bedrijfsarchitectuur. Ik heb veel van de beschikbare literatuur over dit specifieke vakgebied gelezen en ben daarbij gestuit op het boek Strategy to Reality van auteur Whynde Kuehn. Zij wordt gezien als een autoriteit op het gebied van bedrijfsarchitectuur. Ik heb contact met haar gezocht en heb haar kunnen interviewen. Het interview (in twee delen) is te lezen op mijn website. Ik heb Whynde gevraagd om het voorwoord voor mijn boek te schrijven, waar ze direct ‘ja’ tegen heeft gezegd.

De aanpak die is beschreven in het boek is gebaseerd op de eerdergenoemde TOGAF Standaard. De methode die is ontwikkeld door The Open Group wordt niet in de volle breedte behandeld, juist omdat ik in het boek een praktische en pragmatische aanpak wilde beschrijven. Mijn boek legt de nadruk op het creëren van een basis Enterprisearchitectuur. Deze basis kan na verloop van tijd worden uitgebreid en aangevuld met architectuurproducten en -processen, naar gelang de volwassenheid van het werken met architectuur binnen een organisatie toeneemt.

Het boek biedt de lezer een inkijkje in het ontstaan van architectuur, een toelichting op de rollen en functies die het vakgebied kent, als ook hoe architectuur gepositioneerd kan worden binnen een organisatie. Daarnaast wordt de taal van architectuur kort toegelicht alvorens over te gaan tot de beschrijving van een aantal concrete stappen die genomen kunnen worden om een fundamentele architectuur te realiseren. Het boek sluit af met een toepassing van de methodebinnen de context van een fictieve organisatie.

De methode die ik in het boek beschrijf wordt aan de hand van een Enterprisearchitectuur Implementatiewiel toegelicht en bestaat uit een viertal fasen. Elke fase kenmerkt zich door een aantal stappen. Deze stappen beschrijven de meest essentiële onderwerpen voor het werken met architectuur en vormen daarmee de basis waarop een organisatie verder kan borduren. De beschrijving van de fundamentele opzet van Enterprisearchitectuur is praktisch en pragmatisch van aard, en legt de lezer kort en bondig uit hoe de stappen uitgevoerd kunnen worden. Het beschrijven van het ‘hoe’ maakt dat dit boek zich onderscheid van andere bestaande boeken over het vakgebied; deze andere boeken beschrijven veelal ‘wat’ er dient te gebeuren, maar staan onvoldoende stil bij de concrete uitvoering ervan.

In een opvolgend blog zal ik meer vertellen over mijn ervaringen met betrekking tot de daadwerkelijke publicatie van het boek.

Mijn boek ‘Getting Started with Enterprise Architecture‘ ligt sinds 2 december 2023 in de winkel en is verkrijgbaar bij de meeste online boekwinkels, waaronder Managementboek.nl.