Bedrijft niet iedereen architectuur?

Bedrijft niet iedereen architectuur?

Architectuur klinkt voor velen als een ingewikkeld en ongrijpbaar vakgebied. Bouwkundig architect is dan nog wel voor te stellen, iedereen snapt dat een aannemer een bepaald idee of ontwerp moet hebben dat gemaakt kan worden. Maar als we het hebben over planvorming voor de wijk waarin gebouwd gaat worden, zoals ontsluitingswegen, riolering, groenvoorziening, elektra, gas/stadsverwarming, etc. wordt dat al een stukje lastiger. En de beelden voor mijn vakgebied, business- en informatie architect zijn nog weer minder concreet.

Maar is het allemaal wel zo onduidelijk? Doen we als architecten niet gewoon in een bedrijfsomgeving wat ieder mens dagelijks doet in het leven? Naar mijn idee namelijk wel.

Wat doen business- en informatie architecten eigenlijk?

De activiteiten van een architect zou ik als volgt willen omschrijven; door middel van structureren en sturen op samenhang zorgen dat de organisatie context en duiding krijgt, implicaties en consequenties van bepaalde keuzes inzichtelijk krijgt en daardoor kan (bij)sturen maar ook kan realiseren.

Dat klinkt als een hele mond vol, maar het is eigenlijk met behulp van uitgangspunten (missie, visie, doelstellingen, principes en richtinggevende uitspraken) de samenhang tussen verschillende processen, systemen en (gewenste of noodzakelijke) wijzigingen daarop inzichtelijk maken.

Omdat organisaties en hun processen dikwijls complexe omgevingen zijn, die nog complexer worden gemaakt door menselijk gedrag (individueel en groepsgedrag), leidt dit inzichtelijk maken soms tot ontelbare proces schema’s, met meerdere lagen als invalshoeken. En waarbij deze processen ook nog aan applicaties en systemen worden gerelateerd. Het beschrijven van wijzigingen en hun implicaties en consequenties is nodig om inzicht te vergaren. Dat is niet altijd even makkelijk te doorgronden voor iemand wiens werk het niet is.

Om de structuur te creëren en te sturen op samenhang gaan we uit van de zingeving van een organisatie, wat is de missie en visie van het bedrijf (bijv. goede, duurzame en betaalbare woningen in buurten waar het fijn wonen is, of het verbeteren van het leven van mensen met zinvolle innovaties)? En door middel van welke doelstellingen kunnen die bereikt worden? En welke strategie passen we toe om die doelstellingen in acties om te zetten? In het hele proces en bij het uitvoeren van de acties dienen we natuurlijk continu af te stemmen met alle betrokkenen in het bedrijf.

Dagelijks leven

In ieder huishouden, of dit een eenpersoons huishouden of een voltallig gezin is, hebben we met dezelfde problematiek te maken als bij bedrijven. Echter thuis is eenieder, of normaliter in ieder geval de ouder of voogd, de eigen architect. We hebben, hoewel niet uitgesproken, allemaal een missie en visie op ons leven (bijv. het gezin een zo goed en comfortabel leven als mogelijk is geven) en daarin hebben we ook doelstellingen (bijv. in een bepaald soort huis wonen, kinderen kunnen laten studeren, parttime kunnen werken, maar ook structuur bieden, elke dag een gezonde maaltijd op tafel zetten, kunnen sporten, etc. etc.).

Vaak hebben we daar ook een strategie bij (een plan om de doelstellingen te bereiken) zoals bijv. dinsdag en donderdag zijn sportdagen, elke dag 200 gram groente per persoon.
De acties die daaruit komen om de doelstellingen te realiseren in de praktijk moeten in samenhang zijn met wat we willen bereiken in het leven. En natuurlijk is niet iedere actie direct te relateren aan zo’n doelstelling. Soms heb je ontspanning en rust nodig om vervolgens een actie te kunnen doen. Al voldoet ‘rust en ontspanning’ natuurlijk wel aan een visie als comfortabel leven.

In het dagelijks leven hebben we zelden alleen met onszelf te maken, maar ook in de wereld om ons heen zijn participanten, stakeholders of toevallige voorbijgangers en vormen zodoende net als bij het werk van de architect tot meerdere lagen als invalshoeken. Daarmee zorgen ze voor een continue stroom aan wijzigingen op hoe wij ons leven (willen) leiden. Ze maken het behalen van onze persoonlijke doelstellingen complex.
Omgaan met die veranderingen gaat de ene beter af dan de ander. Sommige hebben daar geen hulp bij nodig, anderen wel, bijvoorbeeld in de vorm van lifestyle coaches.
We proberen meestal de dingen die op ons afkomen te duiden (“wat betekent dit voor mij”) van kleine dingen als een andere route rijden, dat wat je wilde eten niet in de winkel ligt, tot grote dingen als persoonlijk verlies en dergelijke. En soms initiëren we zelf veranderingen met impact, zoals het nemen van kinderen, past dit huis nog wel bij ons of een stap in je carrière.
Dat vraagt om een aangepaste strategie die bij de nieuwe doelstellingen van ons leven passen. En dat stemmen we af met het gezin, partner, werkgever, ouders en anderen.

In principe is dat precies wat een architect doet in de werkomgeving. Zij het dat de vraagstukken en stakeholders net even anders zijn dan in de persoonlijke omgeving.

Best of both worlds?

Eigenlijk kunnen we dus stellen dat we allemaal architect zijn van ons eigen leven. En we zien in de praktijk dat in het beroep van business- en informatie architect of in het persoonlijk leven nog best wat te verbeteren en wellicht van elkaar te leren valt.

In het persoonlijk leven wordt vaak snel invulling gegeven aan wat een ander denkt of aan wat we denken dat de ander denkt. Een evaluatie of monitoring door middel van simpele vragen als Bedoel je dit? Is dit wat je leuk vindt? Heb ik het zo goed gedaan? kan een hoop ellende besparen.

Ook je leven niet door anderen laten leiden, maar teruggaan naar de basis (bijv. een goed en comfortabel leven) kan helpen, Wat vind jij nou leuk om te doen? Word je hier gelukkig van?

Anderzijds kunnen architecten in hun beroepsuitoefening dezelfde loop-back cyclus doorlopen. Doen we hier de goede dingen? Leidt dit tot realisatie van de bedrijfsdoelstellingen? Laat de waan van de dag niet de koers van de organisatie bepalen, maar stel richting en kaders en controleer die.

Eigenlijk is architectuur dus heel simpel, en doen we het continu. Wat lastig is, is de discipline hebben om te blijven afstemmen en doen wat nodig is.