In de ban van Common Ground?

Afgelopen jaar is de term ‘Common Ground’ i.r.t. gemeentelijke informatievoorziening uitgegroeid tot een concept waar uitvoerig over gesproken wordt.

8 maanden terug zijn de contouren gepresenteerd van het gedachtengoed onder de Common Ground tijdens de bijeenkomst van de Taskforce Samen Organiseren. In de eerste maanden van 2018 stond Common Ground een week lang centraal tijdens de FieldLab in Eindhoven en was Common Ground de rode draad tijdens het VNG Realisatie congres ‘Back-to-the-Future‘ de VNG leveranciersdag.

Common Ground staat voor het centraal stellen van burger of bedrijf. Daarbij moet een burger of bedrijf o.a. kunnen bepalen welke gegevens hij deelt met de overheid en welke overheidspartijen welke gegevens mogen inzien. Op weg naar een transparante overheid op basis van de volgende uitgangspunten en principes die bepalend zijn voor de onderliggende infrastructuur:

• Microservices architectuur, als voorbeeld het scheiden van gegevens en applicaties (zie ook het 5 lagen model van Common Ground en het raakvlak naar de GGI)
• Binnen het applicatielandschap van de gemeente worden gegevens opgehaald bij de bron.
• Gegevensuitwisseling vindt plaats op basis van RESTful JSON API’s.
• Continuous improvement o.b.v. collectiviteit (open source API’s).

Het gaat er op lijken dat de gemeentelijke informatievoorziening eindelijk zijn weg vindt naar wat wereldwijd in veel sectoren al jaren gangbaar is (bijvoorbeeld bij Paypal). Deze architecturen en technieken die naar voren komen binnen de uitgangspunten en principes van Common Ground zijn niet nieuw, maar voor de gemeentelijke informatievoorziening binnen Nederland heeft dit wel een disruptief karakter.

Veelbelovend, maar wat is er nu concreet:

• Er ligt een gedachtegoed over wat onder Common Ground verstaan wordt.
• Er is materiaal beschikbaar over Common Ground op de sites van VNG Realisatie, Gemmaonline, Pleio.
• De API-strategie van de DSO zal worden verheven tot de API-strategie van de overheid. Het Kennisplatform API’s is momenteel van start gegaan om dit voor elkaar te krijgen.
• RSGB-bevragingen is als standaard neergezet, waarin het bevragen van basisgegevens op basis van API’s handen en voeten heeft gekregen. Implementaties hiervan zijn echter zeer spaarzaam tot nu toe. Met het Kadaster wordt er momenteel een project opgestart op API’s te ontwikkelen voor opvragen BRK.
• Begin 2017 is er een Advies eindproductstandaarden opgesteld dat momenteel een basis vormt voor verschillende ontwikkelingen binnen Common Ground.
• ‘NLX’ is geïntroduceerd als zijnde een Nederlandse variant op X-road uit Estland (weliswaar nog als PoC). Een landelijke technische voorziening voor het ontsluiten van API’s. de code is beschikbaar op Github. NLX zal een belangrijke rol spelen in de informatievoorziening binnen het Common Ground concept.
• Tijdens de Fieldlab zijn verder nog meerdere PoC’s uitgevoerd.
• Processen worden onder de vlag van Samen Organiseren geïnventariseerd en geharmoniseerd.

Risico’s

Een veel en veel langere lijst valt er te maken met wat er nog niet is. Gaandeweg zal Common Ground een concretere invulling krijgen en zullen ook de nodige hobbels overwonnen moeten worden, indien dat niet gebeurt is het momentum waarin Common Ground zich nu bevindt snel verdwenen.

Zomaar wat essentiële vragen:

• Hoe gaat de gemeente de Microservices architectuur (laten) beheren?
• Voor leveranciers is de omschakeling naar scheiding van applicaties (processen) en data een enorme omslag. Gaan zij in dit concept geloven en kunnen ze de software aanbieden tegen acceptabele kosten?
• Wie bepaalt de koers in de uitrol van Common Ground?

Via Common Ground-Github kun je de ontwikkelingen volgen.

Veranderingen op komst

De Common Ground beweging laat duidelijk blijken dat er wat aan het veranderen is. Dit heeft veel impact op zowel de techniek als de organisatie van de gemeentelijke informatievoorziening. De vraag is hoe kan een gemeente en een software leverancier zich hierop voorbereiden. Een aantal gemeenten en leveranciers is nauw betrokken bij het uitwerken van de specificaties, het bijdragen aan code op Github of het uitvoeren van de eerste PoC’s. Dit is zeker de beste manier om goed voorbereid te raken op wat er komen gaat. Het is van belang om als gemeente op tijd aan te haken, zo kan al voorgesorteerd worden op bijvoorbeeld een toekomstig applicatielandschap waarin bijvoorbeeld nieuwe referentiecomponenten hun intrede doen. Bijvoorbeeld een API-Gateway zal flink terrein gaan winnen ten koste van de Enterprise Servicebus om van nieuwe technieken gebruik te kunnen maken (zie ook mijn eerdere blog over de inzet van Artificial Intelligence binnen gemeenten).

Tijdens het concretiseren van Common Ground dient de gemeente haar dienstverlening aan burger, bedrijf en ketenpartner te continueren. Voor de gemeente ook een complexe operatie, waar de gemeente haar software leveranciers in mee moet nemen (daarin ligt ook een rol voor VNG Realisatie).

Volg de ontwikkelingen van Common Ground (bijvoorbeeld via Pleio) en start daar vandaag mee! Ben ook kritisch want door het samen te organiseren houden we elkaar scherp en verhoogt dit te kwaliteit.

Dennis de Wit, Data Architect