Heeft u ook last van Legacy-lock-in?

In de wereld van IT horen we vaak de term vendor-lock-in, waarbij organisaties stellen vast te zitten aan een specifieke leverancier. Maar is dat werkelijk het probleem? Of schuilt het werkelijke obstakel in iets diepers: de angst om afscheid te nemen van verouderde systemen en processen, oftewel Legacy-lock-in? 

Vendor Lock-in?

Vendor-lock-in verwijst naar een situatie waarin een organisatie afhankelijk is van een specifieke leverancier voor producten of diensten en daardoor moeilijk kan overstappen naar een alternatieve aanbieder. Dit komt vaak doordat gebruik wordt gemaakt van niche technologieën en leverancier specifieke (data)formaten. Dit leidt tot een zekere mate van afhankelijkheid van de leverancier voor de kennis en kunde van het systeem. Indirect betekent dit weer mogelijk hogere kosten i.v.m. schaarste en tevens beperkte flexibiliteit doordat de gehanteerde verouderde technologieën niet meer worden doorontwikkeld. De overstap naar een andere leverancier kan complex en kostbaar zijn, vanwege noodzakelijke aanpassingen aan systemen en processen. Vaak moeten systemen volledig worden vervangen.

Soms is vendor-lock-in een (on)bewuste keuze vanwege unieke voordelen die een leverancier biedt. De nadelen van het vastzitten aan een bepaalde leverancier wordt pas veel later ervaren. 

Organisaties voelen zich vervolgens “gevangen” in een ecosysteem waarin veranderingen tijdrovend, kostbaar en risicovol zijn. Ze ervaren frustratie over stijgende kosten voor licenties, onderhoud of upgrades, die moeilijk te vermijden zijn zonder ingrijpende aanpassingen aan de infrastructuur. Besluitvormers voelen daarbij vaak druk om te blijven investeren in de huidige leverancier om stabiliteit te waarborgen, zelfs als er aantrekkelijkere oplossingen op de markt beschikbaar zijn. 

Uiteindelijk kan vendor-lock-in een gevoel van machteloosheid creëren, waarbij de voordelen van de oorspronkelijke keuze worden overschaduwd door de nadelen van langdurige afhankelijkheid.

Of is het Legacy lock-in?

Het is niet helemaal eerlijk om de leverancier als “schuldige” aan te wijzen voor vendor-lock-in. Hoewel ze soms bewust strategieën hanteren die vendor-lock-in in de hand werken, spelen organisaties zelf een grote rol in het creëren en in stand houden van deze afhankelijkheid. Organisaties blijven vaak te lang vasthouden aan verouderde systemen omdat ze verandering als te complex of duur ervaren. Besluitvorming is soms gericht op korte-termijn kostenbeheersing, in plaats van op strategische wendbaarheid op de lange termijn. Ook ontbreekt het vaak aan een duidelijke IT-strategie of een gedocumenteerde exit-strategie bij het aangaan van een nieuwe technologie of leverancier, waardoor de afhankelijkheid geleidelijk toeneemt.

Het zijn de bedrijven zelf die blijven vasthouden aan verouderde technologieën, niet uit keuze, maar uit angst voor de risico’s en kosten die gepaard gaan met de vervanging. Het grootste obstakel voor vooruitgang is niet de leverancier, maar de nalatenschap van het verleden.

Ik hanteer daarom liever de term Legacy-lock-in – de aarzeling om legacy-applicaties te vervangen. 

Leveranciers bieden vaak wel mogelijkheden om uit een contract te stappen of ondersteunen migratie naar open standaarden, maar organisaties benutten deze niet altijd effectief. Kortom, het is een gedeelde verantwoordelijkheid: leveranciers hebben hun eigen commerciële belangen, maar organisaties moeten proactief omgaan met hun IT-strategie om te voorkomen dat ze in een legacy-lock-in terechtkomen.

De rol van de architect hierin

Als architect speel je een cruciale rol in het doorbreken en voorkomen van legacy-lock-in door strategische keuzes te maken die de flexibiliteit en wendbaarheid van de organisatie vergroten. Hier zijn enkele manieren waarop je hiermee aan de slag kunt:

Organisatorisch draagvlak creëren

Het doorbreken van legacy-lock-in vereist vaak een cultuurverandering. Werk samen met stakeholders binnen de (IT-)organisatie om bewustzijn te creëren rondom de risico’s van afhankelijkheid en de voordelen van een flexibele IT-omgeving.

Multivendor-strategieën implementeren

Moedig een aanpak aan waarin meerdere leveranciers betrokken zijn voor kritieke systemen en diensten. Dit zorgt voor concurrentie tussen leveranciers, geeft meer onderhandelingsmacht en vermindert de kans op volledige afhankelijkheid van één partij.

Exit-strategieën ontwikkelen

Bij het selecteren van nieuwe technologieën of leveranciers, is het belangrijk om duidelijke exit-strategieën te definiëren. Documenteer hoe je technologieën kunt vervangen of migreren, zodat je voorbereid bent op verandering en afhankelijkheid minimaliseert.

Data ontkoppelen van functionaliteit

Zorg ervoor dat gegevens niet opgesloten zitten in specifieke applicaties of systemen. Door data los te koppelen van applicaties en te werken met gestandaardiseerde gegevensmodellen, kun je eenvoudiger overstappen op nieuwe toepassingen zonder verlies van informatie of functionaliteit.

Ontwerp modulair en open

Kies voor een architectuur die gebruikmaakt van modulaire componenten en open standaarden. Dit maakt het eenvoudiger om onderdelen te vervangen of te integreren met andere systemen, wat afhankelijkheid van een enkele leverancier vermindert.

Hanteer toekomstgerichte architectuurprincipes

Integreer principes zoals “cloud-native,” “containerization,” en “microservices” in de architectuurstrategie. Deze benaderingen helpen om wendbare en schaalbare systemen te ontwikkelen die sneller kunnen inspelen op veranderingen in de markt.

Door deze maatregelen te nemen, kun je als architect actief bijdragen aan het verminderen van risico’s van legacy-lock-in en de organisatie positioneren voor duurzame groei en innovatie.