De kracht van een denkraam voor architectuur

In de afgelopen periode hebben we bij Solventa gewerkt aan de ontwikkeling van een denkraam voor architectuur. Niet om het als ‘kookboek’ te gaan gebruiken in opdrachten. Wel om een gedegen referentiepunt te hebben om opdrachten en architecturen vorm en inhoud te geven. Het denkraam start bij de oriëntatie (wat is in deze situatie de uitdaging, het doel en het verwachte resultaat), en loopt vervolgens van strategie, via architectuur, naar transitie. Vanuit de gedachte dat het er bij architectuur om gaat een vertaling te maken tussen wat een organisatie wil, naar hoe de organisatie (in de meest brede zin) moet worden vormgegeven, waarna dit wordt vertaald naar acties.

Een belangrijke eis aan het gebruiken van dit denkraam is dat het – zoals dat hoort bij een raamwerk –  wordt toegespitst en aangepast op de context waarin het wordt toegepast. Waar nodig worden onderdelen hernoemd, weggelaten, samengevoegd, gesplitst, bijgevoegd of benadrukt. Zodat een denkraam ontstaat dat voor de betreffende organisatie(s) herkenbaar is én aansluit bij de uitdagingen van dat moment.

Hoe pakt dat uit in de praktijk?

In mijn huidige opdracht ontwikkel ik, met een aantal collega-architecten, een architectuur voor een keten, waarin meerdere organisaties samen werken aan een overkoepelend doel. Er ontstond al snel de behoefte aan een raamwerk waarin de inhoud van bestaande architectuurdocumentatie kan worden vastgelegd, gecategoriseerd en geanalyseerd. Na wat discussie – want als architecten zijn we uiteraard erg goed in het discussiëren over metamodellen – is het volgende raamwerk ontstaan:

Hierin zijn, ten opzichte van het Solventa raamwerk voor architectuur, onderdelen toegevoegd, weggehaald, hernoemd en benadrukt. Zo was er behoefte om een aantal ‘leidende principes en uitgangspunten’ kwijt te kunnen. Principes die overstijgend zijn aan de onderdelen ‘Doelgroep en product’, ‘Proces en organisatie’ en ‘Informatievoorziening’. Daarnaast is, door het grote belang ervan, beveiliging als apart element aan het model toegevoegd. Kortom: een op-maat-raamwerk voor een specifiek doel.

Een op deze manier opgesteld architectuurraamwerk helpt ons in de praktijk om:

• Overzicht te behouden (waar hebben we het over?);
• Werk te verdelen;
• Samenhang te creëren en bewaken (is ambitie te koppelen aan principes?);
• Overlap en witte vlekken zichtbaar te maken;
• Te beoordelen of een evenwichtige architectuur ontstaat;
• Verbindingen te leggen (een logisch verhaal van missie tot en met portfolio);
• Casussen af te beelden.

Geen rocket science, wel erg waardevol!